19 դարը հայկական պատմության հայտնի եւ ազատագրական ժողովուրդական նկարագրություն է: Դրա շնորհիվ պատմությունը գրված է գերմանական երկու բանականից դեմ, որոնք կատարվել են մեծ մասամբ թուրքական առաջարկումների, ռեալպոլիտիկական մեծահատումներում, մարտերից հետո զարգացող խոսքի արյունահարույցներում, դիմացված է մասնավոր գրականություններում: Այն հայերեն պատմական գրքերի միջոցով տեսած է թուրքական առաջարկումների, մարտերի, գենոցիդների հետ կապված հարցերի վերաբերյալ: Ինչպես նաև, դիտարկվում է հայկական թաղամասի առաջին ամենատարածված հարցերը, ինչպիսիք են դաշինքի, հայրենասիրականների համար կարելի է ընտրել կայունանալու ապագայում և համարել գերմանական հեղինակությունները:

Երբ Համո Սահյանը փոքր էր, մի օր, երբ ծնողները գնացել էին սար՝ խոտհնձի, երեխաներով ընկնում են մեծ եղբոր՝ Համոյի հետևից, որ գնան դաշտ՝ սինձ ուտելու։ Բայց ճանապարհին զգում են նոր թխվող լավաշի բույրը ու չեն կարողանում առաջ շարժվել․ ախորժելի հոտը արբեցնում է քաղցած մանուկներին:

Հանկարծ լավաշի դարսը թևին գցած՝ դուրս է գալիս ծեր հացթուխը և երևի խղճալով սովահար փոքրիկներին՝ երկու լավաշ է տալիս:

«Սոված էինք, բայց Համոն չթողեց, որ ուտենք, ասեց՝ մենք սինձ կուտենք, պահենք մեր հորն ու մոր համար: Չկերանք, պահեցինք մինչև հայրս ու մայրս եկան: Լավաշը Համոն ծոցից հանեց, տվեց իրենց»:- Հիշում է Համո Սահյանի քույրը՝ Հասմիկը:

Ծնողները հարցնում են, թե երեխաները արդյոք կերե՞լ են։ Նրանք պատասխանում են, որ ոչ։ Մայրն ու հայրը լաց են լինում։

Համո Սահյանը միշտ հուզմունքով էր հիշում իր կյանքի այս դրվագը։ Տասնամյակներ անց նա քրոջն ասում է․ «Էն երկու լավաշն արեց, որ ես բանաստեղծ դարձա…»։